Herbruikbaar servies in stijlvol design

Jaarlijks belandt meer dan acht miljoen ton plastic afval in zee, in hoofdzaak van producten voor éénmalig gebruik ‘Single Use Plastics). Een geweldige afvalberg dus die bijzondere schade aan het milieu aanbrengt. Om hieraan paal en perk te stellen maakt de Europese commissie werk van de zogenaamde SUP-richtlijn, een richtlijn of wetgevend kader voor het gebruik van Single Use Plastics.

De SUP-richtlijn is een Europees wetgevend kader voor het gebruik van Single Use Plastics, ofwel plastic producten voor eenmalig gebruik die ons milieu vervuilt. De richtlijn schept een kader waarbinnen bepaalde producten moeten verdwijnen, andere niet meer gratis verstrekt worden of voorzien worden van een speciale markering.

De SUP-richtlijn wil niet alleen verbieden, het grote doel is om hergebruik te stimuleren. Deze richtlijn is trouwens ‘work in progress’ waarbij het wetgevend kader permanent wordt geëvalueerd en bijgesteld. Zo zal nauwkeurig worden gekeken naar het effectief gebruik van nieuwe, milieuvriendelijke materialen en naar het feit als zich andere en milieuvriendelijker consumptiepatronen voordoen.

Hoewel de Europese Commissie aan de basis ligt van de SUP-richtlijn, zullen alle lidstaten bijzondere maatregelen moeten treffen om het gebruik van kunststof drinkbekers en voedselverpakkingen voor eenmalig gebruik drastisch te verminderen. De EU wil tegen 2026 een meetbare kwantitatieve consumptievermindering zien ten opzichte van het referentiejaar 2022.

Specifiek voor België behoren een aantal maatregelen tot de bevoegdheid van ofwel de gewesten ofwel de federale overheid, terwijl andere maatregelen gemengde bevoegdheden behelzen. Daarom is het in ons land niet mogelijk om de SUP-richtlijn om te zetten in één wetgevend initiatief: er zullen verschillende initiatieven van verschillende Belgische wetgevers nodig zijn.

• Plastic/Kunsstof drinkbekers

• Plastic/Kunststof bestek (messen, vorken, lepels, eetstokjes)

• Plastic/Kunststof borden

• Plastic/Kunststof rietjes (behalve de in apotheken verkochte rietjes voor medische doeleinden, voor wie problemen heeft bij het eten of drinken)

• Plastic/Kunststof roerstaafjes of mixstaafjes voor drank

• Plastic/Kunststof eetstokjes

• Plastic/Kunststof voedselverpakkingen , gebruikt om voedsel voor onmiddellijke consumptie in te bewaren

De chemische samenstelling vertelt je al snel of je met een probleemmateriaal te maken hebt of niet. Verboden worden:

• geëxpandeerd polystyreen

• oxo-afbreekbare kunststoffen (breken af in kleine deeltjes als ze blootgesteld worden aan zuurstof)

• EPS (piepschuim), Alle producten van oxo-degradeerbare kunststoffen.

In de huidige SUP-richtlijn is (helaas) nog heel veel ruimte interpretatie. Zo debatteert men nog volop over termen als ‘natuurlijk polymeer’, ‘niet chemisch gewijzigd’, ‘eenmalig’, ‘structureel hoofdbestanddeel’, …) en is het nog niet sluitend welke criteria bepalen of een bepaald product wel of niet onder de SUP-richtlijn valt, bijvoorbeeld of specifieke types polymeren (waaronder viscose, cellofaan of PHBH als natuurlijke én niet-chemisch gewijzigde polymeren kunnen worden beschouwd.

In de aanhef van de SUP-richtlijn wordt wel verduidelijkt dat de SUP-richtlijn betrekking heeft op alle types kunststof en er geen onderscheid wordt gemaakt tussen op aardolie gebaseerde, bio-gebaseerde of bio-afbreekbare kunststoffen. Ook oxo-degradeerbare kunststoffen vallen onder de SUP-richtlijn: zelfs niet-eenmalige producten uit deze kunststoffen worden verboden. Microplastics vallen dan weer buiten deze richtlijn.

Voor al deze bovenvermelde specifieke vragen zijn we genoodzaakt om verdere (definitieve) Europese richtlijnen af te wachten.

• Melamine (hoewel die ook ter discussie staat)

• PP (polypropyleen)

• PC (polycarbonaat)

• SAN

• Hout

• Rietsuiker

• Karton

• Porselein

• RVS (wordt omgesmolten tot een nieuw product)

• Glaswerk (wordt omgesmolten tot een nieuw product)

• Schillen van koffiebonen (jaja), gemengd met polypropyleen

Steeds vaker zie je droogcabines die naast de vaatwasmachine staan, met aangepaste vaatwaskorven die het wegvliegen van herbruikbare producten (wegen veel lichter) moeten verhinderen.

Het droogproces is bij herbruikbare producten zeer belangrijk omdat ze vaak moeilijker drogen. Hoe dikker de herbruikbare bekers zijn, hoe beter ze warmte vasthouden, hoe beter ze drogen en ze zijn comfortabeler om vast te houden.

Een andere uitdaging is het transport van herbruikbare bekers en servies. Vroeger werden die gewoon in de vuilbak gekieperd, nu moeten die richting vaatwasmachine getransporteerd worden. Je zult dan ook steeds vaker transportwagens zien met vuile herbruikbare bekers.

TBD

TBD

Belangrijke milestones in de SUP-richtlijn, in het verbod van drinkbekers en voedselverpakking voor éénmalif gebruik zijn:

• Sinds 1 januari 2020 mogen overheden geen dranken meer serveren in wegwerpbekers of eenmalige drankverpakkingen. Dat geldt ook voor evenementen die niet georganiseerd worden door de overheden, van schoolfeesten tot festivals, tenzij de organisator 90 procent van de verpakkingen selectief kan inzamelen voor recyclage (en 95 procent vanaf 2022).

• De SUP-richtlijn moest tegen 3 juli 2021 zijn ingevoerd in de regelgeving van EU-lidstaten.

• Vanaf 2022 geldt er voor overheden ook een verbod op het gebruik van eenmalig cateringmateriaal.

• Vanaf 24 januari 2023 worden plastic wegwerpbekers voor dranken verboden, met uitzondering van papieren bekers met een coating, een dun plastic laagje aan de binnenkant dat voorkomt dat het karton de vloeistof absorbeert.

TBD.

Herbruikbare bekers van goede kwaliteit kunnen jarenlang meegaan. Sommige fabrikanten beweren dat een levensduur van 10 jaar geen utopie is.

Het antwoord is kort en simpel: ja. De Nederlandse wetgeving is op dat vlak duidelijk: vanaf 1 januari 2024 mogen koffie & thee niet meer uit wegwerpbekers gedronken worden worden. Het zal dus een milieuvriendelijke mok of een porseleinen tas worden.

En wen er maar aan dat op steeds meer kleine events je een eigen herbruikbare beker, kop of mok zal moeten meebrengen.